Tarih Boyunca İstanbul'un Eski İsimleri

Dünden Bugüne İstanbul

Ah İstanbul İstanbul olalı dip Paleotik Çağ'dan bu güne ne insanlar gördü! Ne kavimlerle yaşadı! Nice medeniyetler kuruldu ve yıkıldı! Würm denilen Boğazların henüz oluşmadığı o buzul döneminden günümüze kadar İstanbul İstanbul olalı neler gördü neler!

Her dönem insanı içinde yaşadığı bu güzel İstanbul coğrafyasına değişik isimler verdi. İstanbul'u gören insanlar şanslı, İstanbul'da yaşayanlar çok daha şanslı. İstanbul tüm isimleriyle bizimdir, İstanbul tüm isimleriyle insanlık tarihinindir.

İstanbul'un eski isimleri nelerdir?

İstanbul Ansiklopedisinde okumuştum İstanbul'un tarihten bugüne aldığı isimler şunlarmış: Aleksandre, Alma Roma, Aylana, Anthusa, Antonia, Asitane, Beldetü'l-tayyibe, Bizantion, Cezire-i heft, Cebel, Constantinople, Çakdurkan, Çar gorod, Çezar şehri, Darü'l-hilafe, Darü'l-islam, Darü'l-mülk, Darü's-saltana, Der-aliyye, Der-i devlet, Dergah-ı selatin, Dersaadet, El-farruk, Estambul, Escomboli, Estefanye, Granduye, Gulgule-i rum, Harakliyan, İslambol, İstimboli, İstinpolin, Kalipoliskanaturye, Kayser-i zemin, Konstantina el-uzma, Konstantiniyye, Konstantinopolis, Kospolikostye, Kostyantine-grad, Licus, Mahmiyye-i İstanbul, Mahrusa-i İstanbul, Mahruse-i konstantiniyye, Makedonya, Megalipolis, Miklagard, Neas romes, Nor-hormn, Pay-i taht-ı saltanatpoli, Polin, Polis, Pozantyam, Doğu Roma, Bizanti, Bizantion, Roma constantinum, Roma orientum, Sakalye, Secunda roma, Sitanbul, Südde-i saadet, Stanbul, Südde-i saltanat, Şehir, Şehr-i azam, istambul, Şehr-i kontantin, Ttaht-ı rumtarigrad, Tekfuriye, Urbis imperiosum, Ümmü'd-dünya, Vezendovar, Vinazt kağak, Yağfurçeyankoviçe.

Evet, bu isimlerden Seyhatname'de, İspanyol elçisi Clavijo'nun seyahatnamesinde ve daha bir çok kaynakta geçer. Haluk Tarcan'ın Ön Türk Tarihi adlı kitabında da İstanbul'un adının Ow-Un dilinde Oy-Oğ anlamına gelen bir kelime olduğu yazmaktadır.

Marmara bölgesinde kurulan bu Ön-Türk ödüsü yani devletinin ilk kentinin adıdır. Buna inanmak zorunda değilsiniz ama böyle de bir araştırma var, not olarak düşeyim istedim.

Evliya Çelebi'ye göre Eski İstanbul İsimleri

Yine kendimize ait kaynaklara dönersek, Evliya Çelebiye göre:

"istanbul kalesi'nin ilk ismi latin dilinde makedonya'dır. sonra Yanko yaptığı için Süryânî dilinde Yankoviçe dediler. sonra İskender yaptığı için ibrî dilinde Aleksandıra, Alexandra dediler. Gün geldi Srıplar Sırpça Pozanta dediler.  Yahudiler Vejendoniya dediler. Frenk dilinde Yağfuriye dediler. Dokuzuncu kerede Kostantin yaptığı için Yunan dilinde Poznatyam ve Kostantiniyye dediler. Nemçe dilinde Konstantinapol oldu. Rusların moskof dilinde Tekuriye, Afrika dilinde Grandorya, Macarcada Vezendonvar derler. Leh dilinde Kanatorya derler. Çek dilinde Aliyana derler. İsveç dilinde Herakliyan, felemenk dilinde istifanya, Fransızca'da İgrandona, Portekiz dilinde Kostiyya, Arapça'da kostantiniyye-i kübrâ, Acem yani Farsça'da Kayser-zemin, Hintçe'de Taht-ı rum, Moğol dilinde Çakdurkan, Tatarlar İstanbul'a Sakâlib, Atalarımız Osmanlılar ise İslâmbol,İstanbul, Konstantinapol dediler.

Kaynak:Günümüz Türkçesiyle Evliya ÇelebiSeyahatnâmesi, Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı