Palamut hakkında her şey!

Vira Bismillah

Mevsimler, aylar yıllar ne çabuk geçiyor yahu. Yaz bitti ağlara paydos vakti geldi. Balık avı sezonu başlıyor. Balık severlerin bayramı başlıyor. Aylardan Eylül olunca akla palamut balığı geliyor. Palamut ile İstanbul arasında doğrudan bir bağlantı vardır.

Golden Horn yani Altın Boynoz kelimesinin de palamut balığıyla ilgili olduğu kaynaklarda yazılıdır. Bunu daha önce post olarak yazmıştım. Hemşehrim Strabon anlatır bir zamanlar İstanbul’da elle tutulacak kadar bolmuş palamut. Eee, dünya nüfusu arttı, denizler kirlendi.

Palamut balığı isminin kökeni nereden gelir?

En bol isimlendirme bizdedir anacım. Palamut ismi Yunanca kökenlidir, palamida kelimesinden gelir. Aramızda kalsın, ben kendisini Estambul balık tezgâhında gördüğümde “ la bonita gel bakalım” derim. 

Palamut  balığı nasıl isimlendirilir?

10 cm'e kadar palamut vanozu
11-20cm'e kadar gaco

20-30 cm arası çingene palamutu
31-40 cm arası palamut
40-50 cm arası kestane palamutu
51-60 cm arası torik
61-65 arası sivri
65-70 cm arası altıparmak
70 cm'den büyük zindan delen ve peçuta

Palamut balığını nasıl korurum?

Yavru palamutları satın almayarak, yemeyerek. Yavru balık satanları uyararak hatta ihbar ederek. Hangi numaralara ihbar etmek lazım! 174 Alo Gıda, 158 Alo Sahil Güvenlik, 156 Alo Jandarma telefonlarına ihbar etmek lazım.

Nasıl yani, palamut yavrusu mu yiyoruz ki? 

Evet, çıtır çıtır yiyoruz. Vanoz, çingene palamudu yavru palamuttur. Hatta yasal olarak palamut dediğimiz  balık 38 cm’de ürer. Bil ki 38 cm den küçük palamut alırsan geleceğini yiyorsun aynen lüfer yavrusu çinekop, sarıkanat gibi.

Palamut balığını nasıl tanırım?

Sırt kısmı koyu gri, karnına doğru gümüş rengi, alt tarafı beyazdır. Sırttan say dediğinde enlemesine doğru 7 adet mavi çizgisi sayacaksın. 

Dikkat

Kolyoz ve orkinos yavrusunu palamut diye yiyenin vay haline. Aman diyeyim. Palamut yavan falan demeyin gülerler adama. Hakikaten gülünmeyi de hak edersiniz. Palamut bir lüfer değildir ama lezzetli balıktır. Sosa, tereyağına ihtiyacı yoktur.

Palamut balığının eti nasıldır?

Palamut, kırmızı etli balıklar grubuna girer. Palamudun kılçığına ortadan bastığınızda komple kalkar ve size löp gibi yemesi nefis bir et kalır. Oy oy oy ağzım sulandı. Yalnız pişirirken balığın suyunu salmaması lazım ona dikkat edin derim.

Pamut balığını nasıl pişilerim?

Efenim fırındır, ızgarada cız cızdır, tavada cosstur, isterseniz lakerda yapın fark etmez. Her türlüsünün gideri vardır. Bir de soğanı yanından eksik etmeyin. Arkanızdan ağlar. Çaysız simit gibi olur balık sofrası.

Kamu’nun dikkatine!

Sevgili belediyeler, sayın Bakanlık, tezgahlarda çinekop, sarıkanat, vanoz, çingene palamudu gibi balıklar görürsek hesabı size oy olarak keseriz ona göre. Türk denizlerinde bu kadar çok balık filosu  avlanırsak, lüfer gibi palamutta yok olmaya başlayacak.  Bakanlık derhal tekne sayısını azaltmalı, teknelerin belirli bir hacimle avlanmaları sağlanmalıdır. Balıkçı borçlu diye bunu deniz ödemek zorunda değil.

Bakınız palamut göçü de şaşar olmuştur. Çünkü orkinos ve kılıç balığı neredeyse yok olunca göç seyri de değişmiştir balık habitatı ayvayı yemiştir. Daha çok denetim. Daha çok ihbar lazım. Neme lazım dememek lazım. Neticede bu miras hepimizin.

O kadar anlattın ne zamana kadar yiyebiliriz palamut balığını?

Efem bu konuda otorite ilan etmeyeyim kendimi ama ekim ayının ilk çeyreğine kadar lezzetli palamut yersiniz sonra azalır. Neden azalır? Hamsi çıkar çünkü. Palamut, fakirin, orta sınıfın ve dahi öğrencinin dostudur, zengin içim haram olmadığına göre zengin için de lezzetli bir balıktır.

Geçen yıl palamut nasıldı?

2012 yılında ucuz palamut yeme rekoru kırdık. Deniz çok iyi palamut yaptı. Peki, bu yıl nasıl geçecek? Bilim insanı değilim ama palamut seyri bildiğim kadarıyla 4-5 yıllık eğriler şeklinde artıyor azalıyor, anlayacağınız daha 3 yılımız var azalması için.

Palamut ile ilgili güzel bir çalışma var mı? Palamutlar nerede?

Evet, 2012 yılında TÜDAV ile Metro Hipermarketleri güzel bir çalışma yaptı. Projenin adı “PalamutlarNerede?” eğer siz de markalı bir palamut yakalarsanız yada satın aldığınızda fark edersiniz hemen kendileriyle irtibata geçin. Hediyenizi alın hem de bilimsel bir çalışmanın parçası olun.