Fatih Sultan Mehmet'in Karalama Defteri

Fatih Sultan Mehmet'in Karalama Defteri

Ortaçağı kapatıp Yeniçağı başlatan Türklere çığır açan genç Padişah Sultan II.Mehmet ve onun çocukluğuna dair pek çok araştırma yapılmıştır. Örneğin 2004 yılında konuyla ilgili olarak bir haber okuduğumda için rahatlamıştır. Bunun akabinde yine güzel bir Yaşar İliksiz çalışması var ki ellerine sağlık "Fatih'in karalama detferi ismini taşıyor" şimdi sırasıyla bu haberlere bakalım. Fatih'in karalama defteri,1453 İstanbul Kültür Sanat Dergisi'nde yayınlandı. Derginin ilk sayısı'nı Beyoğlundaki İBB Kültür A.Ş'ye bağlı İstanbul Kitaplığı'ndan satın alabilirsiniz.

1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi

Ne yazık ki 1453 İstanbul Kültür Sanat Dergisi ile kafamda büyük soru işaretleri var, İstanbul Büyükşehir Belediye'sine İBB'ye bağlı Kültür A.Ş tarafından çıkarılan bu dergi uzun ömürlü olabilecek mi bilemiyorum. Emin değilim bunu tarih gösterecek. Maalesef belediyenin bu konuda istikrarlı olduğunu söyleyemem.

Fatih Sultan Mehmet yani II. Mehmet'in Kişilik Yapısı

Akşam Gazete'sinde konuyla ilgili bir haber okumuştum. Yıllardır incelenemeyen Fatih'in karalama defterini bilim insanları nihayet inceledi ve II. Mehmet ile ilgili ilginç sonuçlara ulaştılar. Bu bilim insanlarına göre Sultan Fatih için "güçlü, hırslı ve erotik" dediler. Neyi, nasıl incelediler elbette el yazısını  grafoloji bilimiyle inceleyerek bu sonuçlara ulaştılar. 

Topkapı Sarayı'nda  Fatih'in kendi el çizimlerinden oluşan karalama defteri bugüne kadar sadece sanat tarihçimiz Süheyl Ünver tarafından incelenmişti. Şahzede II: Mehmet'in saray'da veya etrafından gördüklerini çizdiği, figürler, çizimler, desenleri ve el yazılarından oluşan bu defter adeta 180 sayfalık bir kitap niteliğinde günümüze kadar gelmiştir. 

Akşam Gazetesi'nin haberine göre Sosyal Psikolog Erhan Yasar, "Fatih'in kuş resmini çizdiği zamanı 'O sıralar kendini çok güçlü hissediyormuş. Çünkü kuşun pençelerini çok ayrıntılı çizmiş. Kuş ayrıca uçmak ve kaçmak istediğini de simgeliyor. Belki de her çocuk gibi o dönem aldığı yoğun eğitim ve derslerden sıkılıyordu... İnsan figürleri hakkında ise "Bu resimler bir çocuk için çağın ötesine ulaşma isteğini gösteriyor. Arapça ve eski Yunanca ile yazdığı yazılara bakıldığında yuvarlak hatlar hakim  O yaşta Fatih'in kişiliğinin erotik yönünün güçlü olduğunu gösteriyor. Keskin köşeler çok az ve yok denecek gibi' dedi. Yasar Fatih'in tuğrası ile ilgili yaptığı karalamaları ise 'idman' olarak nitelendirerek 'Yuvarlak hatların hakimiyeti burada da belirgin..."

Fatih Sultan Mehmet'in Tuğrası Neyi İfade Ediyor

Fatih'in Tuğrası ve  tuğra üzerindeki yazı hakkında ise Psikolog Erhan Yaşar "Fatih'in bize halen çocuk ama buna karşılık kişiliğinin az stresli bir yapıda olduğunu açık seçik belli ediyor." şeklinde bir tanımlamada bulunuyor.

Doç. Dr. Psikiyatri Uzmanı Kemal Sayar ise Fatih'in defterinin genç yaşta İstanbul'u fetheden padişahın düşünce dünyası hakkında bilgi verdiğini söyleyerek 'Çizdiği kuş figürü onun kabına sığmayan kişiliğini simgeliyor. İnsan figürlerinde genellikle asker figürlerini işlemesi de daha o yaşlarda fetih arzusuyla yanıp tutuştuğunu. Sayar, Fatih'in ak sakallı bir dede çizmesini ise şöyle yorumladı: 'Buradan da iç dünyasının dayandığı yerleri görüyoruz. Bu bana Akşemsettin öngörüsünü hatırlattı. Fatih bu resimden de anlaşılacağı gibi daha o yaşlardan itibaren fetih hazırlığında. Manevi motivasyonu ise bütün İslam mitolojisinde olduğu gibi ruhani arayışlarla tamamlıyor. Sayar, tuğra çizimlerini ise şöyle nitelendirdi: 'Tuğralar gelecekle ilgili beklentilerini gösteriyor.

Zihni büyük düşlerle dolu.'Doç. Dr. Arif Verimli, mutaassıp bir devlet olarak tanımladığı Osmanlı döneminde dinen resmin yasak olmasına rağmen, bir padişahın resim denemeleri yapmasının ilginç olduğunu söylerken 'Resim karakteri tarafından bakıldığında, çizdiği resimler, din baskısının getirdiği vicdani ürküntüyle, ürkek çizgilerle yapılmış. Oysa ki yazı ve hat çalışmalarına baktığımızda, Fatih'in çok güvenli bir yazı şekli olduğunu görüyoruz' dedi. Hepsinden önemlisi, Fatih'in yabancı dil ve kültürlere olan merakının bu defterle birlikte ortaya çıktığını ifade eden Verimli, Bizans gibi bir imparatorluğu yıkıp İstanbul'u Osmanlı'ya başkent yapan Fatih'in, zamanın çağdaş olan bir dilini, yani eski Yunan Alfabesi'ni öğrenmeye de merak sardığını anlattı. Verimli 'Bu da Fatih'in hangi imparatorluğu yıkıyorsa, orada yaşananları, yazısıyla, diliyle, öğrenmeye merak sardığını gösteriyor' dedi.Verimli'nin diğer değerlendirmeleri ise şöyle: 'Fatih Sultan Mehmet'in yaşadığı çağa baktığımız zaman, Kuzey İtalya'da Rönesans yaşanmaya başlıyor. Fatih'in yaşamaya başladığı Rönesans, Osmanlı'da kendi çizdiği resimlerle ortaya çıkıyor. Kendi tuğrasını kendisine has bir yapıya kavuşturmak için denemeler yapmış.

Yazılara bakıldığında Fatih'in daha maharetli olduğu, tuğralara bakıldığında ise Fatih'in maharetinin azaldığı görülüyor. Kuş resimlerine bakıldığında ise bir özgürlük, bir haber simgeleniyor. Kuşun pençeleri ise onun bir şahin olduğu algılanıyor. Bu iktidar simgeleyen bir kuş. Fatih'in iktidarının ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor."

Grafoloji Nedir? El yazısı İnceleme Bilimi

Fatih Sultan Mehmet'in Karalama Defterinde Kişilik Analizi'nin yapıldığı bilimin adının grafoloji olduğunu söylemiştik. Nedir Grafoloji? Yazı bilimi, yazı bilgisi demektir. Etimolojik kökeni fransızca graphologie'dir.

El yazısını inceleyerek, kişinin karakterini, davranışlarını, eğilimlerini tahmin etmekte ve el yazısı incelenen kişinin karakteri  doğru güvenilir analizlerde yapma yöntemidir. Bugün grafoloji bilimi insan kaynakları alanında dahi kullanılmaktadır. El yazımız bir nevi zihin haritamıza benzetilmiştir. Grafolojik inceleme yapılırken yazının eğimi, baskısı, büyüklüğü,  harfler arasındaki mesafe, bazı harflerdeki baskı, kenar boşlukları gibi bir çok unsura dikkat edilmektedir.

Ayrıca yazmayı öğrenmemiş çocukların yaptıkları resimlerden onların kişilik özelliklerini belirlememize yardımcı olan bilimin adı da grafolojidir. Yine çiştli kriminal işlemlerde de bu bilime ihtiyaç duyulmaktadır.

Derleme Yazı Alıntısı: Akşam Gazetesi / 4 Ocak 2004/ Gül Kireklo