Tünel'in 136. Yılı Kutlu Olsun

Bugünkü İstiklal Caddesi, geçmişteki adıyla Cadde-i Kebir’de 17 Ocak 1875’te heyecanlı bir bekleyiş vardı. O gün İstanbul’un ilk, Avrupa’nın ikinci metrosu açılıyordu. Evet, Londra’dan sonra dünyanın en eski ikinci metrosu İstanbul’da açılıyordu. Tünel’in yapım macerası Fransız mühendis Henri Gavand’ın girişimiyle başlar. Gavand, dönemin ticaret ve bankacılık merkezi olan Galata ile Pera arasında mekik dokuyan insanları görünce kafasında şimşekler çakar ve metro fikri aklına gelir. Yüksekkaldırım Yokuşu ile Galip Dede Caddesine alternatif bir yol düşünür. Bu iki merkezi birbirine bağlayacak asansör tipinde bir demiryolu projesi için Osmanlı Sultanı Abdülaziz Han'ın huzuruna çıkar, derdini anlatır ve 10 Haziran 1869’da Tünel yapım imtiyazını alır. İşletme süresi 42 yıl olarak belirlenir `yap-işlet` modeliyle inşa edilecektir. Tünel 05 Aralık 1874’de yapımı tamamlanan. Tünel, 17 Ocak 1875’te yerli ve davetlilerin katılımıyla görkemli bir törenle hizmete açılır.

İkinci dünya savaşında; bazı malzemeleri satın alınamadığı için üç buçuk ay yolcularından ayrı kalan Tünel’in bu yıl 136. yılını kutluyoruz. Osmanlı döneminden bugüne İstanbulluların vazgeçilmezi olan Tünel,  her gün binlerce insanı Karaköy ile Beyoğlu arasında taşıyıp durur.

Bu tünelin bazı özelliklerini de söylemeden geçemeyeceğim örneğin: Tünel’deki ilk defa  hayvan taşımalı deneme seferlerinin ardından 10 Para yolculuk ücreti ile insanların hizmetine açılmıştır. Tünel Karşılıklı hareket eden iki vagonu ortada hat değiştirmekte ve neredeyse sıfır kaza riskiyle çalışmaktadır. Şeytan Kulağına kurşun diyelim. Seyahat süresini üç buçuk dakikadır. Osmanlı Hükümeti’nin Tünel şartnamesinin 21. maddesiyle buhar makinelerine filtre  takma mecburiyeti getirmesi, o günkü devletimiz çevreye olan duyarlılığını göstermiştir. İstasyon binası adını Tünelden almıştır. Biz İstanbullular oraya Tünel yada Metrohan diyoruz.

İETT’yi  Henri Gavand'ın yazıp 1876'da Paris'te yayımladığı “Tunnel de Constantinople” (İstanbul Tüneli) adlı eserini Türkçeye çevirttiği için kutluyorum.

Abstract

Tünel(under ground fenicular/metro) has always been special for Istanbul and Beyoğlu lovers. Tünel has given its name to the neighbourhood as well. There are a lot of nice places around the Tunnel, Galata Tower, Golden Horn, Galata Mevlevihanesi, Asmalımescit street, Taksim Square..etj. İt’s history is interesting: The French engineer Henri Gavand has determined the need of a transportation vehicle operating between Galata-Beyoğlu as a conclusion for his observations in 1867, and he decided that the most appropriate form of this transportation would be a railway in the form of an escalator. After long period of consultations, he took the privilege to build a Tunnel from the Ottoman Sultan Abdulaziz on  November 6th, 1869. After finding a Foreign Financial Support, the construction works commenced on the 30th of July 1871 and the 573-meter-Tunnel constructions came to an end in the December of 1874; and have opened for service of the 17th of January 1875. We are celebrating  136  years anniversary in istanbul

Photo Source:iett