Sultan elektriği neden sevmez?

1906 yılında Filistin üzerinden Haziran ayında İstanbul’a gelen  Kenjiro Tokumi’nin burada üç gün kalıp Balkanlar üzerinden Rusyaya varmış ve Sibirya üzerinden ülkesi Japonya’ya dönmüştür. Aslında kıskanılacak bir seyahattir, Tolstoyla bile görüşmüştür. İstanbul ‘un fiziki güzelliğine hayran kalan Kenjiro Tokutomi:

“Hilal’in başkenti, büyüleyen manzarasıyla takdire şayan Konstantinopolis dünyada eşsiz bir şehir”

diye yazmıştır. İstanbul ile ilgili gözlemlerine devam eden Kenjiro Tokutomi:

 “İstanbul caddelerinde ekeltrik lambası yerine gazlambaları var; telefon bulunmuyor; eski tarzda bir atlı tramvaydan başka, Alman İmparator’unun birkaç yıl önceki ziyareti için yapılmış, Galata’ya çıkan kısa mesafede bir tren anlaşılan Sultan elektriği sevmiyor”

diyerek yaramıza tuz basıp gitmiştir. 20. yüzyıl başındaki Türkiye’yi anlarken kullandığı ön bilginin dışında, yerel halkla kurduğu ilişkiden edindiği bilgi de aşağıdaki alıntıda açıkça görülür:

“Ali Bey’in dediğine göre Kuran-ı Kerim çok eşli evliliğe izin veriyor, ama bunu

uygulayanlar sadece Araplar. Türkler sadece bir kadınla evleniyorlar.”

Türkiye için şunları diler:

“Doğuda Güneş halkı, batıda Ay halkı. Güneş ve Ay her zaman birbirlerine düşünceli davranmıştır. Hilalin artık tamamlanmasını diliyor ve bir ayna gibi parlaması için dua ediyoruz.”

Aralarındaki coğrafi uzaklığa rağmen Türk ve Japon Halklarının birbirlerine yakınlığı bilinir. Tokumi Türkiye’yi tarif ederken Türkein olarak belirtip insan tipi olarak Hollandalılara benzediğimizi yazmıştır.

Kaynak: Anadolu University Journal of Social Sciences, 2009 Yrd. Doç. Dr. Ali Volkan Erdemir.